czwartek, 4 maja 2017

Nazwiska z końcówką owicz

Czy nazwiska z końcówką -wicz, np. Sienkiewicz, Rochacewicz, są pochodzenia ukraińskiego? Jaka może być etymologia tego drugiego nazwiska? Z czasem końcówki te skróciły się do – odpowiednio – -sz (-s) i -dr.


Początkowo nazwiska z końcówką -ski w okresie I Rzeczypospolitej charakterystyczne były dla szlachty z terenów Królestwa Polskiego.

Natomiast wśród szlachty na Rusi i Litwie bardziej popularne były nazwiska zakończone końcówkami odojcowskimi jak -owicz oraz -ewicz wywodzących się bezpośrednio z formantu -ic za pomocą którego tworzono na Rusi nazwiska odojcowskie. Cała masa podanych nazwisk to polskie nazwiska patronimiczne utworzone od imienia np. W przypadku naszego kraju sprawa jest o tyle trudna, że nazwisko szlacheckie nie wyróżnia się u nas tak bardzo jak na przykład w Niemczech ( von przed nazwiskiem), czy Anglii ( sir przed nazwiskiem). Polskie nazwiska mają bowiem charakterystyczne nie przedrostki, a końcówki, -ski i -cki w zależności od regionu. Dostaliśmy na uczelni polecenie sprawdzenia skąd pochodzą nasze nazwiska.


Polsce przybierają przeróżne nazwiska i po nazwisku żyda nie rozpoznasz, no chyba że to nazwisko żydowskie. Jeśli chcesz poznać językoznawczą interpretację Twojego nazwiska, poproś ładnie w komentarzu, a może ktoś się zlituje i Ci pomoże. Seg już niestety nie ma czasu na sprawdzanie.

Jedna z moich linii to drobna szlachta z okolic miejscowości Liw. Znalazłem akty zgonów osób o tym nazwisku poza parafią z dodaną końcówką -ski gdy zgonu nie zgłaszała rodzina. W sumie zrujnowało to moje zainteresowanie historią skoro jest szansa że polska historia nawet nie należy.


Z interpretacją nazwiska może być trudniej, bo jest ich tak wiele, że trudno przypisać każdemu z nich konkretne cechy. Ale zawsze można spróbować… Niektórzy twierdzą, że znaczenie może mieć przyrostek występujący w nazwisku. Choć brzmi to zagadkowo, chodzi o jego zakończenie: Michal-AK, Kowal-SKA, Mrocz-EK itp.


Jankevicius będzie mógł pozbyć się końcówki -avicius (polskie -owicz) i zostanie Jankunasem. Także osoby z nazwiskami z końcówką -auskas (polskie -wski) będą mogły się jej pozbyć i np. Moja wiedza zbyt wielka nie jest, ale co nieco mogę napisać.


Tworzono je przy pomocy dużej ilości przyrostków, takich jak chociażby -ło (-ло). Każdy obywatel Polski, cudzoziemiec nieposiadający obywatelstwa żadnego państwa lub cudzoziemiec, który uzyskał w Polsce status uchodźcy, może wystąpić o zmianę nazwiska do dowolnego urzędu stanu cywilnego, a za granicą za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Nazwiska ukraińskie mają dość rozgałęzioną morfologię. Pochodzenie nazwisk to zagadnienie interesujące wszystkich genealogów.


Tu znajdziesz odpowiedź na pytanie o Twoje nazwisko, jak powstało, jak się zmieniało, czy zostało zmienione na inne. Z przekazu rodzinnego wiem, że wśród moich przodków była rodowita Litwinka. Do trzeciego pokolenia kobiety z tej linii mówiły o sobie Jam Litwinka i jeszcze moja babcia zaznaczała o kropli krwi litewskiej płynącej w niej.

Z mapy występowania nazwisk w Polsce znalazłam jedyną osobę o tym litewskim nazwisku w Warszawie. Nadwodnik - najwięcej osób o tym nazwisku mieszka w: Gdańsk, Tomaszów Lubelski, Tomaszów Mazowiecki. Nadwodny - najwięcej osób o tym nazwisku mieszka w: Olsztyn, Ostrołęka, Warszawa. Nadworna - najwięcej osób o tym nazwisku mieszka w: Radzyń Chełmiński, Świnoujście, Legionowo. Wilkemu, Wilke, z Wilkem, o Wilkem.


W narzędniku i miejscowniku, co widać w przykładzie, pojawiają się końcówki –em, to jedyna różnica pomiędzy odmianą przymiotnika trudne a odmianą polskich nazwisk męskich zakończonych na –e. To nazwisko pochodzi od imienia Błażej, notowanego w Polsce już w XIII wieku. Do tej grupy zaliczymy też nazwiska: Stachów, Józków, Jędrków, Marków itp. Jako nazwisko żeńskie jest oczywiście nieodmienne (bo nie kończy się na -a), natomiast jako nazwisko męskie odmienia się tak: nie ma pana Wojtkowa, przyglądam się panu Wojtkowowi, widzę pana Wojtkowa, idę z panem Wojtkowem, myślę o panu Wojtkowie.


Po podpisaniu traktatu o przyjaźni z Polską Wilno zgodziło się na zapis nazwisk bez litewskich końcówek, ale za to literami alfabetu litewskiego , bez użycia liter polskich Litwini posiadający w nazwiskach słowiańskie końcówki będą mogli się ich pozbyć - obiecuje minister sprawiedliwości Remigijus Simasius. Nazwisko to „obowiązkowa nazwa osobowa, dziedziczna i niezmienna w swojej formie słowotwórczej, fonetycznej i graficznej”. Dziś ta definicja sprawdza się w 1. Jednak jeszcze w XX wieku, jak pokazuje powyższy cytat z „Konopielki”, proces kształtowania się nazwisk nadal trwał i nie. Strona ma służyć pomocą osobom, zastanowiajacym się, jaką genezę ma ich nazwisko, czyli co znaczy, jaka jest genealogia nazwiska, skąd się ono wzięło.


Strona zawiera słownik nazwisk polskich i niemieckich, wyjaśniający ich etymologi i budowę językową.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.

Popularne posty